Ostroga piętowa
Mówiąc o ostrodze piętowej (inaczej — entezopatii rozcięgna podeszwowego) zwykle ma się na myśli uporczywy złóg mineralny zlokalizowany na tylnej części kości piętowej lub rozcięgna podeszwowego. Skutkuje ono obrzękiem i bólem, w sposób znaczny, utrudniającym poruszanie. Oprócz dyskomfortu w poruszaniu stan zapalny i postępujące mikrouszkodzenia mogą w ostateczności doprowadzić do trwałego uszkodzenia stopy. Sam ból może pojawić się w sposób nagły lub systematycznie narastać. Często odczuwany jest w przy obciążaniu stopy. Zwykle, omijając odczucia bólowe, człowiek zaczyna chodzić na palcach lub na zewnętrznej części stopy.
Większość pacjentów z ostrogą piętową nie zdaje sobie sprawy, że uporczywy ból punktowy pięty pojawia się, zanim powstanie wspomniana narośl. Samo odczucie bólu jest skutkiem reakcji zapalnej pobliskich tkanek miękkich i postępującego procesu degradacji rozcięgna. Dopiero kiedy wapń z obumierających w procesie zapalnym komórek rozcięgna odłoży się w najbardziej obciążanym obszarze – czyli okolicy guza piętowego – utworzy się narośl przypominająca ostrogę. O obecności ostrogi piętowej świadczą przede wszystkim:
– ból pod stopą nasilający się podczas chodzenia — odczuwany najczęściej pod piętą, intensywny w pierwszej fazie poruszania (na przykład rano — tuż po wstaniu z łóżka), słabnący po rozchodzeniu i ponownie powracający po intensywnym ruchu.
– ból pojawiający się przy uciskaniu pięty w określonym miejscu,
– nasilające się dolegliwości w miarę rozwoju schorzenia, które dają o sobie znać także w stanie spoczynku, np.: w czasie snu.
Ostroga piętowa objawy
Ostroga piętowa nie jest dolegliwością zagrażającą życiu, ale skutecznie może wpłynąć na dyskomfort, sprawiając kłopot w poruszaniu się. Pojawiający się wraz z nią ból pięty często jest bólem ostrym, przypominającym ukłucie gwoździa lub szpilki. Innym razem może to być ból tępy, dodatkowo nasilający się w czasie chodzenia, przy próbie przetoczenia stopy. Często spotęgowany rano, zaraz po podniesieniu się z łóżka. Czasem objawy te mogą się zintensyfikować wieczorem lub po dłuższej aktywności. Zwiększony ból prowadzi także do ograniczenia ruchomości okolicy pięty. Jednakże nie każdy ból w śródstopiu czy okolicy pięty oznacza od razu obecność ostrogi piętowej. Do tego potrzebne jest prawidłowe rozpoznanie, na podstawie wywiadu z pacjentem i diagnostyki obrazowej — badania ultrasonograficznego (USG) lub zdjęcia rentgenowskiego (RTG).
Przyczyny powstawania ostrogi piętowej
Rozcięgno podeszwowe jest bezustannie obciążane podczas stania, chodzenia, biegania czy skakania. Dlatego stopień tego obciążenia, ergonomia chodu, dobór obuwia często mają niebagatelny wpływ na pojawienie się ostrogi piętowej. Co istotne, przypadłość ta częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. W przypadku kobiet, przyczyn upatruje się głównie w niezdrowym dla stóp, ciasnym, obuwiu i wysokim obcasie. Związane z tym osłabienie układu mięśniowego i zmiana mechaniki stopy powoduje nadmierne obciążenia w okolicy pięty, a w zależności od sposobu chodzenia, noszonego obuwia i trybu życia spora część nacisku zostaje zwykle przenoszona na rozcięgno. W miejscu największych przeciążeń dochodzi do wspomnianego wcześniej odkładania wapnia i powstawania dolegliwości.
Przeciążenia, o których mowa mogą powstawać w wyniku:
- intensywnego treningu biegowego lub innych obciążeń stopy (skoki),
- długotrwałej pracy w pozycji stojącej lub po długim nacisku punktowym (np. długotrwałe stanie na gałęzi przy zbiorze owoców, na poręczy, szczeblach drabiny, itp.),
- źle dobranego obuwia,
- otyłości zaburzającej prawidłową pracę stopy i zmianie sił nacisku
- płaskostopia,
- urazów mechanicznych stopy
- nadmiernego obciążenia jednej stopy – podczas kontuzji drugiej nogi.
- niedostatecznej wydajność nerek, w efekcie czego zakłócana może być elektrolityczna równowaga krwi, wpływająca na wydajność wszystkich mięśni,
- choroby kręgosłupa i związanej z tym — spadkiem poziomu amortyzacji nerwowo-mięśniowej. Brak odpowiedniego poziomu amortyzacji przy codziennym obciążeniu podczas chodzenia, biegania czy skakania, przenosi siły na konstrukcję stopy, co ostatecznie prowadzi do uszkodzenia rozcięgna piętowego,
Warto wiedzieć, że ostroga piętowa pojawia się najczęściej u osób w wieku od 40 do 60 lat. Wówczas spowalniane zostają naturalne procesy regeneracyjne, a wraz z ich dysfunkcją pogarsza się stan całego systemu amortyzacji nerwowo-mięśniowej, który odpowiada za prawidłowy, miękki chód. Słowem, kiedy proces degradacji rozcięgna piętowego zaczyna być szybszy niż naturalne procesy regeneracyjne.
Leczenie ostrogi piętowej
W przypadku uporczywego bólu stopy należy zwrócić się do lekarza specjalisty. Jak wspomniano wyżej, nie każdy ból w tej okolicy świadczy zaraz o obecności ostrogi piętowej, gdyż wiele jednostek chorobowych może dawać podobne objawy.
Sam proces leczenia ostrogi jest długotrwały i wymaga konsekwencji w działaniu i sporej cierpliwości. Może on trwać nawet kilka miesięcy.
W postępowaniu przeciw ostrodze piętowej, najważniejszym z pozycji pacjenta jest pozbycie się bólu. A, jako że mamy do czynienia z procesem zapalnym, w postępowaniu leczniczym stosowane są preparaty przeciwzapalne (włącznie z hormonalnymi), których zadaniem będzie hamowanie reakcji obronnych.
Jednakże samo leczenie nie może się tylko sprowadzać do przyjmowania preparatów przeciwbólowych (w postaci zastrzyków, czyli tzw. blokady, fonoforezy lub elektroforezy) czy stosowania radioterapii (rentgenoterapii). A to dlatego, że medykamenty te jedynie blokują receptory nerwowe sygnalizujące ból, dając złudne dla pacjenta poczucie szybkiej poprawy. Ale nie eliminują przyczyny. I chociaż pod wpływem leków pojawia się wrażenie wyleczenia z choroby, to następstwem takiego działania jest jej dalszy rozwój. I kiedy tylko środki farmakologiczne zostaną odstawione jako już niepotrzebne – objawy ponownie powrócą.
W postępowaniu leczniczym należy uwzględnić metody poprawiające mikroobieg w tkankach, zwiększenie przepływu krwi i limfy. Ale dopiero po uporaniu się ze stanem zapalnym można podjąć działania regeneracji układu amortyzacji stopy, usprawnieniu pracy mięśniowej i rozciągania.
Ostroga piętowa zabiegi rehabilitacyjne
Postęp leczenia i trwałość efektów zależy od współpracy pacjenta i rehabilitanta. Od samego początku należy zmniejszyć obciążenie pięty i dobrać odpowiednie i wygodne obuwia. Warto przy tym skorzystać z wkładek ortopedycznych lub co najmniej podkładek pod pięty. Ważnym etapem dochodzenia do sprawności są ćwiczenia gimnastyczne. Wraz z nimi powinno się stosować ćwiczenia rozciągające zarówno łydkę jak i rozcięgno podeszwowe.
Dobre rezultaty przynoszą masaże stóp. Można je wykonać za pomocą twardej piłeczki, piłeczki z wypustkami, butelki z wodą, którą pacjent roluje stopami, specjalnymi masażerami lub po prostu manualnie, z głębokim rozcieraniem poprzecznym rozcięgna. Z zabiegów fizykalnych, niezłe rezultaty przy leczeniu ostrogi piętowej przynoszą zmniejszające odczucie bólu i stanu zapalnego: ultradźwięki, pole magnetyczne, krioterapia.
Godne uwagi są także: fonowanie i fala uderzeniowa. Fonowanie jest terapią wieloakustyczną polegającą na przekazywaniu mikrowibracji (poprzez urządzenie Vitafon). Można je przeprowadzić w warunkach domowych. Z kolei falę uderzeniową przeprowadza się w warunkach ambulatoryjnych. Metoda fali uderzeniowej (Extracorporeal Shock Wave Therapy) polega na likwidacji zwyrodnienia i narośli kostnej i ostatecznym jej rozbiciu. Przy tym, zabieg stymuluje procesy regeneracyjne i odbudowę tkanki. Fala uderzeniowa może być bolesna, a do tego należy ją powtórzyć kilkukrotnie. Ale już po 2-3 sesji odczuwalna jest wyraźna poprawa, a wielu przypadkach po piątej z nich można mówić o całkowitym wyleczeniu ostrogi piętowej.
Elżbieta Czajkowska
mgr Fizjoterapii
RUDEK Gabinety Rehabilitacji Medycznej
Nowoczesne metody rehabilitacji
Administratorem danych osobowych jest RUDEK Gabinety Rehabilitacji Medycznej Sp. z o.o. z siedzibą w Rzeszowie. Przetwarzamy dane osobowe zawarte w niniejszym formularzu, aby umożliwić Pani/Panu kontakt z nami z możliwością umówienia wizyty w wybranym gabinecie. Aby zapoznać się z pełną treścią obowiązku informacyjnego, proszę kliknąć kliknąć tutaj.