Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego
Staw skokowy jest częścią układu kostno-stawowego organizmu człowieka. Najprościej rzecz ujmując, staw skokowy to nic innego jak połączenie kości podudzia ze stopą, będący przy tym fundamentem naszego ciała. Jest on jednym z najbardziej narażonych stawów na różnego rodzaju urazy czy kontuzje, ponieważ intensywnie pracuje podczas każdego wykonywanego kroku. Staw skokowy dzieli się na górny i dolny.
Staw skokowy górny
Staw skokowy górny (skokowo-goleniowy) jest stawem typu tzw. zawiasowego. Zbudowany jest z dalszych końców goleni, czyli z kości piszczelowej i strzałkowej oraz kości skokowej. Kości od zewnątrz pokryte są torebką stawową, która wydziela maź, a ta z kolei ułatwia poślizg powierzchniom stawowym.
Całą konstrukcję wzmacniają cztery więzadła, leżące po bokach stawu:
- więzadło przyśrodkowe (zwane trójgraniastym),
- więzadło skokowo – strzałkowe przednie,
- więzadło skokowo – strzałkowe tylne,
- więzadło piętowo – strzałkowe,
Staw skokowy górny umożliwia ruchy grzbietowego oraz podeszwowego zginania stopy (unoszenia, np. podczas stawania na pięcie, oraz opuszczania, np. podczas stawania na palcach). Natomiast kiedy stopa jest ustabilizowana na podłożu – ruchy prostowania i pochylania podudzia w przód.
Staw skokowy dolny
Staw skokowy dolny (skokowo-piętowo-łódkowy) zbudowany jest z połączenia trzech kości: kości skokowej z kością piętową oraz kością łódkowatą. Anatomicznie można w nim wyróżnić dwa odrębne stawy: przedni i tylny, z których każdy ma osobną torebkę stawową oraz więzadła. Funkcjonalnie tworzą one jednak jedną całość. W skład budowy stawu skokowego dolnego wchodzi aż osiem wiązadeł.
W przedniej jego części znajdują się:
- więzadło piętowo – łódkowe podeszwowe,
- więzadło rozdwojone,
- więzadło skokowo – łódkowe,
Natomiast w tylnej części stawu skokowego dolnego znajdują się więzadła skokowo-piętowe:
- więzadło tylne,
- więzadło przednie,
- więzadło przyśrodkowe,
- więzadło boczne,
- więzadło międzykostne,
Staw skokowy dolny jest odpowiedzialny za ruchy odwracania i nawracania stopy, czyli unoszenia jej brzegu bocznego oraz przyśrodkowego (z jednoczesnym zgięciem grzbietowym i przywodzeniem). To właśnie dzięki jego czynności stopa potrafi dostosować się do nierównej powierzchni podłoża.
Urazy i kontuzje stawu skokowego
Staw skokowy niestety często ulega urazom czy kontuzjom, co w efekcie prowadzi do wizyt u lekarza ortopedy a w konsekwencji również konieczności poddaniu się niosącej pomoc rehabilitacji. Na kontuzję w obrębie w/w stawu najbardziej narażeni są sportowcy, ale nierzadko doświadczają jej również ludzie nie uprawiający sportu. Do najczęstszych urazów stawu skokowego należą:
- skręcenie stawu skokowego – czyli uszkodzenie więzadeł;
- zwichnięcie – jest to nieprawidłowe przemieszczenie się względem siebie kości i innych powierzchni okołostawowych, co często skutkuje rozerwaniem więzadeł i torebki stawowej
- złamanie stawu skokowego – najczęściej dochodzi do złamań kości goleni (jednej lub obu). Przy czym jeśli chodzi o kość strzałkową, to jest z reguły złamanie kostki bocznej, a piszczelową – kostki przyśrodkowej.
Skręcenie stawu skokowego polega na znacznym przekroczeniu zakresu ruchu w stawie skokowym. Zdecydowanie najwięcej przypadków jest to podwichnięcie się stopy do wewnątrz.
Skręcenie stawu skokowego – pierwsza pomoc
Skręcenie stawu skokowego jest to rozerwanie lub znaczne naciągnięcie więzadeł z uszkodzeniem torebki stawowej. Urazowi najczęściej ulega więzadło skokowo-strzałkowe przednie, będące głównym stabilizatorem stawu skokowego. Znaczenie rzadziej – głównie w wyniku cięższych kontuzji – uszkodzeniu może ulec więzadło piętowo-strzałkowe. Wyróżniamy dwa typy skręcenia:
- skręcenie boczne – podeszwa stopy wykręca się do wewnątrz, przez co uszkodzeniu ulega więzadło skokowo-strzałkowe.
- skręcenie zewnętrzne – podeszwa stopy ulega wykręceniu się na zewnątrz, co powoduje uraz więzadła trójgraniastego.
Istnieje zasada pierwszej pomocy w wypadku dla uszkodzenia stawu skokowego. Jest to tzw. zasada PRICE:
-
- P – protection (ochrona)
- R – rest (odpoczynek)
- I – ice (okłady z lodu)
- C – compression (kompresja)
- E – elevation (podniesienie kończyny powyżej linii serca).
W przypadku skręcenia stawu skokowego szczegółowa diagnostyka oparta o badanie fizykalne, zdjęcie RTG i USG, jest niezbędna. Pozwala zdiagnozować stopień urazu oraz wykluczyć poważniejsze zmiany takie jak: złamania, pęknięcia czy przemieszczenia.
Trzy stopnie urazów
Rehabilitacja uzależniona jest od rodzaju i stopnia urazu:
- Uraz I stopnia (najłagodniejsze skręcenie stopy): poleca się jedynie chłodzenie stawu, ograniczenie ruchu oraz noszenie stabilizatora. Powrót do zdrowia trwa około 10 dni.
- Uraz II stopnia: schładzanie, odciążanie nogi do ustąpienia bólu, noszenie stabilizatora.
- Urazy III stopnia (niestety najcięższe skręcenie stawu skokowego): schładzanie, odciążanie nogi przez około trzy tygodnie oraz noszenie stabilizatora przez ok. sześć tygodni. Tutaj często leczenie zachowawcze okazuje się niewystarczające i konieczna może okazać się być operacja.
Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego
Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego obejmuje zabiegi zarówno z fizykoterapii jak i kinezyterapii co jest uzależnione od stopnia urazu.
Z fizykoterapii bardzo pomocne w pierwszej fazie leczenia zaraz po kontuzji wskazane są takie zabiegi jak: krioterapia, laseroterapia oraz pole magnetyczne niskiej częstotliwości (magnetronik).
Kinezyterapia polega na dobraniu odpowiednich ćwiczeń, terapii manualnej oraz instrukcji dla pacjenta.
Czas trwania rehabilitacji i rodzaj zabiegów zależy od stopnia uszkodzenia więzadeł, nasilenia dolegliwości oraz zaangażowania chorego. Fizjoterapeuta instruuje pacjenta jakie ćwiczenia poprawią czucie głębokie, ogólną stabilizację, a przez to zmniejszą ryzyko na ponowne zwichnięcie stawu skokowego.
Katarzyna Środa
mgr Fizjoterapii
RUDEK Gabinety Rehabilitacji Medycznej
Nowoczesne metody rehabilitacji
Administratorem danych osobowych jest RUDEK Gabinety Rehabilitacji Medycznej Sp. z o.o. z siedzibą w Rzeszowie. Przetwarzamy dane osobowe zawarte w niniejszym formularzu, aby umożliwić Pani/Panu kontakt z nami z możliwością umówienia wizyty w wybranym gabinecie. Aby zapoznać się z pełną treścią obowiązku informacyjnego, proszę kliknąć kliknąć tutaj.